ای ام دی یکی از قدیمی‌ترین برندهای دنیای کامپیوتر است. این شرکت همیشه در صنعت تولید پردازنده رقیبی جدی برای اینتل بوده است.

 ای ام دی (AMD)با نام کامل ادونسد مایکرو دیوایسز (Advance Micro Devices) شرکتی آمریکایی در صنعت تولید پردازنده است. دفتر اصلی این شرکت در سانتا کلارا واقع شده و تمرکز اصلی محصولات آن، پردازنده‌های کامپیوتری با مصارف تجاری و خانگی است.

 محصولات اصلی ای‌ام‌دی عبارتند از ریزپردازنده‌ها، چیپست‌ مادربورد، پردازنده‌های امبدد و پردازنده‌های گرافیکی که برای طیف وسیعی از مصرف‌کنندگان از سرورها و کامپیوترهای پیشرفته تا کاربران عادی تولید می‌شوند. AMDدومین تولیدکننده و توزیع‌کننده‌ی پردازنده‌های با معماری x86در جهان است و تنها شرکتی است که به‌عنوان رقیب جدی اینتل در این بازار شناخته شده است. این شرکت در بازار پردازنده‌های گرافیکی نیز سهم بزرگی دارد و پس از خرید شرکت ATIدر سال ۲۰۰۶، به همراه رقیب جدی‌اش یعنی انویدیا، بازار پردازنده‌های گرافیکی را تحت سلطه دارد.

دفتر AMDدر سانویل کالیفرنیا

تاریخچه‌ی تاسیس

شرکتAMD در یکم می سال ۱۹۶۹به‌صورت رسمی توسط جری سندرز به‌همراه هفت کارمندش از شرکت فیرچایلد سمی‌کانداکتر(Fairchild Semiconductor) تاسیس شد. سرمایه‌ی اولیه‌ی این شرکت، ۱۰۰هزار دلار بود. سندرز به عنوان یک مهندس برق در آن شرکت مدیر بازاریابی بود. شرکت فیرچایلد از لحاظ پشتیبانی از کارمندان، فرصت‌های پیشرفت و انعطاف‌پذیری در محصولات، با مشکلات جدی روبرو بود و به‌همین دلیل، سندرز هم مانند بسیاری از مدیران میانی این شرکت، از شرایط ناراضی بوده و تصمیم به ترک آن گرفت.

نکته‌ی جالب در مورد فیرچایلد این که در سال ۱۹۶۸، رابرت نویس، مخترع اولین مدار مجتمع (میکروچیپ) که در سال ۱۹۵۹این نوع از میکروچیپ‌ها را در فیرچایلد ساخته بود، این شرکت را ترک کرده و به همراه گوردون مور، شرکت اینتل را تاسیس کرده بود.

مدیران ای‌ام‌دی در سپتامبر سال ۱۹۶۹دفتر اصلی شرکت را از سانتا کلارا به سانویل در کالیفرنیا منتقل کردند. آنها به سرعت به فکر کسب درصد مناسبی از سهم بازار افتادند و خود را به‌عنوان تولیدکننده‌ی پردازنده‌های طراحی شده توسط شرکت فیرچایلد و نشنال سمی‌کانداکتر (National Semiconductor)  معرفی کردند. آنها از همان ابتدا به دنبال کسب استانداردهای بالا بودند تا رضایت مشتریان قطعات کامپیوتری را تامین کنند. اولین استاندارهای محصولات AMD، استاندارهای نظامی ایالات متحده‌ی آمریکا بودند که خیال مشتریان را از ناپایداری ریزپردازنده‌ها راحت می‌کردند.

اولین محصولات

اولین محصول ای ام دی در نوامبر سال ۱۹۶۹تولید شد. Am9300یک شیفت رجیستر ۴بیتی بر پایه‌ی معماری MSI(یکپارچه‌سازی در مقیاس متوسط) بود که در سال ۱۹۷۰به بازار عرضه شد. یک سال بعد، اولین محصول اختصاصی شرکت AMDیعنی Am2501طراحی و ساخته شد که موفقیت زیادی را نیز برای آنها به‌دنبال داشت. پرفروش‌ترین محصول اولیه‌ی ای‌ام‌دی نیز یک ضرب‌کننده‌ی دودویی بود که تحت عنوان Am2505در سال ۱۹۷۱عرضه شد. این ضرب‌کننده در آن سال‌ها سریع‌ترین مدل موجود در بازار بود.

یکی از اولین محصولات شرکت نوپای ای‌ام‌دی

ورود ای‌ام‌دی به بازار رَم در سال ۱۹۷۱اتفاق افتاد. این شرکت در آن سال یک حافظه‌ی رم ۶۴بیتی دوقطبی با نام Am3101طراحی و تولید کرد. سال ۱۹۷۱با افزایش فروش محصولات AMDو رسیدن به رکورد فروش سالانه‌ی ۴.۶میلیون دلار همراه بود. نکته‌ی مهم این که این شرکت تا سال‌ها پس از تاسیس وارد بازار ریزپردازنده‌ها نشد. آنها در سال ۱۹۷۲و پس از عرضه‌ی عمومی سهام، سازنده‌ی مدارهای MOS/LSIشرکت اینتل و محصولاتی همچون شیفت رجیستر‌های Am14/1506و Am14/1507بودند.

 ورود به بازار ریزپردازنده‌ها

اولین ریزپردازنده‌ی جهان در سال ۱۹۷۱تولید شد. اینتل این محصول ۴بیتی را با نام 4004 معرفی کرد و ۴سال بعد، ای‌ام‌دی اولین محصول خود در این بازار را معرفی کرد. رقیب اینتل با مهندسی معکوس Intel 8080، پردازنده‌ی خود را با نام Am9080به بازار عرضه کرد. اولین محصول کاملا اختصاصی ای‌ام‌دی در بازار پردازنده نیز خانواده‌ی AM2900بود. البته این محصول را نمی‌توان به‌عنوان پردازنده شناخت؛ چرا که AM2900مجموعه‌ای از قطعات بود که برای ساخت یک پردازنده‌ی ماژولار ۴بیتی استفاده می‌شد.

سال‌های ابتدایی شرکت‌های اینتل و ای‌ام‌دی مانند امروز پر از رقابت و شکایت‌های متعدد نبود. اینتل در سال ۱۹۷۶برای اولین بار توانست مایکروکد (ریزبرنامه‌هایی که عملیات واحد پردازش را کنترل می‌کنند) را روی پردازنده‌های خود نصب کند و در همان سال، کپی‌رایت استفاده از این فناوری را بهAMD اهدا کرد.

اولین تفاهم‌نامه‌ی رسمی همکاری ای ام دی با یک شرکت خارجی، به شرکت آلمانی زیمنس تعلق دارد. زیمنس قصد داشت تا با همکاری شرکت ای ام دی، علاوه بر پیشرفت فناوری‌های موجود، راه ورود به بازارهای آمریکا را نیز هموار کند. این همکاری با خرید ۲۰درصد از سهام ای‌ام‌دی شروع شد. شرکت آلمانی با خرید این سهام، سرمایه‌ی مناسبی را وارد AMDکرد تا خط تولید محصولات آنها، پیشرفت قابل ملاحظه‌ای داشته باشد

اینتل ۸۰۸۶، اولین قرارداد همکاری اینتل و ای‌ام‌دی

از طرفی آی بی ام نگران این بود که یک شرکت به‌تنهایی نتواند تمام نیاز آنها به ریزپردازنده‌ها را تامین کند. به همین‌ خاطر اینتل را متقاعد کرد تا امتیاز تولید ریزپردازنده بر پایه‌ی معماری x86رابه تولیدکننده‌ی دیگر هم اهدا کند. اینتل نیز که قصد ترک این قرارداد را نداشت، با شرایط آی‌بی‌ام موافقت کرده و امتیاز تولید ریزپردازنده‌های Intel 8086را در قراردادی ۱۰ساله به ای ام دی اهدا کرد.

تفاهم‌نامه‌ی اینتل و ای‌ام‌دی یکی از بزرگترین تفاهم‌نامه‌های تاریخ کامپیوتر است. طبق این قرارداد، این دو شرکت به مدت ۱۰سال توافق کردند که هر یک از آنها، می‌تواند به‌عنوان تولیدکننده‌ی ریزپردازنده‌های طراحی شده توسط دیگری فعالیت کند. شرکت طراح نیز می‌تواند در عوض، طراحی محصولات مشابهی را از شرکت تولیدکننده دریافت کند. البته تمام حقوق ساخت و اهدای مجوز در اختیار شرکت طراح باقی می‌ماند. در نهایت پس از پنج سال هر یک از این شرکت‌ها می‌توانست قرارداد را فسخ کند. با توجه به زمان امضای این قرارداد می‌توان به این نتیجه رسید که بیشترین سود از آن، به شرکتAMD رسید که توانست طراحی‌های محصولات انقلابی اینتل یعنی ۸۰۸۶، ۸۰۱۶۲و ۸۰۲۸۶را در اختیار بگیرد.

ای‌ام‌دی از همان زمان شروع قرارداد در سال ۱۹۸۲، تولید انبود محصولات اینتل را شروع کرد. دو سال بعد، آنها کپی اختصاصی خود از پردازنده‌ی اینتل ۸۰۲۸۶را تولید کردند. این محصول که Am286نام داشت، برای بازار پرتقاضای کامپیوترهای آی‌بی‌ام و کامپیوترهای مشابه (IBM Clones) عرضه می‌شد. قدم بزرگ ای‌ام‌دی در توسعه‌ی استاندارد تولید ریزپردازنده نیز در سال ۱۹۸۳برداشته شد و این شرکت با تدوین استاندارد تولید INT.STD.1000، بالاترین کیفیت تولید در صنعت را به خود اختصاص داد.

پردازنده‌ی تولیدی AMDبا لوگوی اینتل

خروج از زیر چتر اینتل

ای‌ا‌م‌دی در دهه‌ی ۱۹۹۰تنها به تولید پردازنده‌های کپی یا ساخت محصولات دیگر شرکت‌ها مشغول نبود. آنها با هزینه‌ی زیاد در بخش تحقیق و توسعه، پیشرفت‌های زیادی در بازار رم و رام داشتند. اولین محصول انقلابی این شرکت در این بازار، یک ای‌پی‌رام ۵۱۲کیلوبایتی بود که در سال ۱۹۸۴عرضه شد. در همان سال، این شرکت در دسته‌بندی ۱۰۰شرکت برتر آمریکا قرار گرفت و با افزایش فروش، توانست در لیست فورچن ۵۰۰سال ۱۹۸۵وارد شود.

در میانه‌های سال ۱۹۸۵، بازار ریزپردازنده‌ها در آمریکا با بحرانی جدی روبرو شد. ژاپنی‌ها با ورود به این بازار، قیمت محصولات را به مقدار قابل توجهی کاهش دادند و از طرفی، کمبود نوآوری و محصولات جدید نیز بازار را تحت تاثیر قرار داده بود. در این میانAMD بار دیگر روی بخش تحقیق و توسعه‌ی خود تمرکز کرد. آنها برنامه‌ای جدی برای طراحی و تولید یک محصول جدید در هر هفته را به دستور کار خود اضافه کردند و تا پایان سال مالی ۱۹۸۶، ۵۲ریزپردازنده‌ی جدید طراحی کردند. از طرفی، لابی قوی این شرکت با دولت آمریکا باعث شد تا تحریم‌های اساسی برای محصولات ژاپنی در نظر گرفته شده و از کاهش بیش از پیش قیمت توسط آنها جلوگیری شود.

خروج از بازار حافظه‌های تصادفی پویا (DRAM) و تمرکز روی ساخت سیستم‌های سیماس، از برنامه‌های بعدی ای‌ام‌دی بود. آنها در سال ۱۹۸۶، قدم بزرگ بعدی خود را برداشتند و با توسعه‌ی یکی از محصولات اولیه‌ یعنی Am2900، بخشی جدید به نام پردازنده‌های Am29000یا 29Kرا به خط تولید محصولات خود اضافه کردند. این محصولات بیشتر روی سیستم‌های امبدد تمرکز داشتند.

به‌نظر می‌رسد تمام تلا‌ش‌های ای‌ام‌دی در پایان دهه‌ی ۱۹۹۰و شروع دهه‌ی ۲۰۰۰، باهدف ورود جدی به بازارx86 بوده است. آنها در سال ۱۹۹۱، اولین محصول اختصاصی خود بر پایه‌ی این معماری را با نامAm386 تولید کردند و به‌صورت جدی، وارد رقابت با اینتل شدند. البته ای‌ام‌دی از سال ۱۹۸۵و پس از عرضه‌ی اولین پردازنده‌ی ۳۲بیتی اینتل به دنبال تولید محصول اختصاصی خود بود؛ اما اینتل با طرح شکایت و رجوع به قرارداد نوشته شده، توانست چند سال تولید این محصول را به تعویق بیندازد.

نکته‌ی جالب توجه در مورد اولین محصول اختصاصی AMDاین است که Am386با وجود استفاده از معماری اینتل ۸۰۳۸۶، دارای سرعت پردازش ۴۰مگاهرتز و بیشتر از محصول اینتل بود. این محصول از همان طراحی سوکت اینتل بهره می‌برد و به همین دلیل، می‌توانست به عنوان یک گزینه‌ی ارتقایی برای مشتریان محصولات اینتل عرضه شود.

پردازنده‌ی AM386

رقابت اینتل و ای‌ام‌دی در سال‌های بعدی با جدیت ادامه پیدا کرد. آخرین محصولی که ای ام دی بر پایه‌ی طراحی‌های اینتل تولید کرد، Am486 نام داشت که باز هم سرعتی بیش از محصول مشابه اینتل داشت. نسخه‌ی بهبودیافته‌ی این پردازنده یعنیAMD 5x86 نیز در سال ۱۹۹۴عرضه شد و علاوه بر افزایش سرعت، از فناروی کشL1 نیز بهره می‌برد که رقابت را برای اینتل سخت‌تر از گذشته می‌کرد.

سریK

در نهایت اولین محصول ای ام دی در بازار پردازنده‌هایx86 با طراحی اختصاصی در سال ۱۹۹۶عرضه شد. K5 پردازنده‌ای بود که تمامی مراحل از طراحی تا ساخت آن توسطAMD انجام شده بود و به طور جدی به منظور رقابت با سری پنتیوم اینتل معرفی شد. البته این پردازنده نتوانست با محصولات پرچمدار اینتل در آن زمان رقابت کند. نکته‌ی مهم در طراحی کی ۵این بود که ای‌ام‌دی از فناوری محصولات 29K خود در آن استفاده کرده و به نوعی این محصولات از رده خارج شده را به‌عنوان پس‌زمینه‌ی پردازشیK5 مورد استفاده قرار داد.

استفاده از پیشوند Kدر محصولات اختصاصی اولیه‌ی اینتل، به‌ معنای Kryptoniteبود. کریپتونایت در کتاب‌های کمیک به معنای تنها ماده‌ای است که می‌تواند سوپرمن را از بین ببرد. شاید ای‌ام‌دی با استفاده از این لغت، قصد داشته خود را به‌عنوان از بین برنده‌ی سلطه‌ی اینتل بر بازار معرفی کند. طراحی محصول بعدی سری Kای‌ام‌دی، توسط تیم طراحی Nexgenانجام شد. این شرکت پیش از آن پیشرفت‌های زیادی در زمینه‌ی معماری x86داشت و ای‌ام‌دی با خریدن آن، بخش طراحی خود را بیش از پیش تقویت کرد. سرانجام K6در سال ۱۹۹۷عرضه شد و نسخه‌های پیشرفته‌تر آن به‌عنوان رقبای جدی اینتل پنتیوم ۲عرضه شدند.

اولین سری پردازنده‌ی اثلون

نسل بعدی سری Kبا نام K7و تحت برند اثلون  (Athlon)در سال ۱۹۹۹عرضه شد. شکایت‌های حقوقی اینتل و همچنین ثبت پتنت اسلات‌های این شرکت، کار را برای ای‌ام‌دی دشوار کرد. پردازنده‌های جدید این شرکت روی مادربوردهای طراحی شده برای اینتل قابل نصب نبودند و AMDمجبور شد اسلات مخصوص خود را طراحی کند. نسخه‌ی ارزان‌تر این پردازنده نیز با نام Duronو سپس Sempronعرضه شد. پردازنده‌های سری اثلون به‌طور اختصاصی برای اجرای سیستم‌عامل ویندوز طراحی شده بودند. ای‌ا‌م‌دی با معرفی این پردازنده‌ها خود را به‌عنوان اولین تولیدکننده‌ی پردازنده‌ی یک گیگاهرتزی در جهان معرفی کرد.

یکی از بخش‌های پردرآمد ای‌ام‌دی در دهه‌ی ۲۰۰۰، بخش تولید فلش مموری بود. آنها از سال ۱۹۹۳تولید این نوع از حافظه‌ها را با شرکت فوجیتسو انجام دادند و درآمد مناسبی نیز از آن کسب کردند. در سال ۲۰۰۳با افزایش رقابت در بازار پردازنده‌ها و فشار مالی تحمیل شده از طرف اینتل، AMDمجبور شد تا شرکتی مشترک به نام Spansionبا همکاری فوجیتسو تاسیس کند. در نهایت در سال ۲۰۰۵، شرکت آمریکایی از این توافق خارج شد و تمرکز خود را به‌طور کامل روی تولید پردازنده گذاشت.

معماری ۶۴بیتی

شرکت ای‌ام‌دی در سال ۲۰۰۳با معرفی اولین پردازنده‌ی ۶۴بیتی خود، بازار پردازنده‌ها را وارد شوکی جدی کرد. پردازنده‌ی جدید این شرکت با نام K8و به‌عنوان نسخه‌‌ی بسیار پیشرفته‌ی K7معرفی شد. با استفاده از طراحی ۶۴بیتی، پشتیبانی سیستم‌های کامپیوتری تا یک ترابایت حافظه افزایش یافت. اگرچه این مقدار از حافظه، مورد نیاز هیچ کامپیوتری نبود، محدودیت استفاده از ۴گیگابایت رم از بین رفت و سیستم‌های مجهز به ۸گیگابایت رم به مرور وارد بازار شدند.

پردازنده‌ی اثلون ۶۴بیتی، قدرت‌نمایی مجدد AMDدر بازار

نوآوری بعدی ای ام دی در کنار توسعه‌ی پردازنده‌های ۶۴بیتی، انتقال بخش کنترل حافظه بهCPU بود که سرعت انتقال اطلاعات از رم به پردازنده را به‌مقدار قابل توجهی افزایش داد. این نوآوری، فناوریFSB را از سیستم‌ها حذف کرده و فناوری حدیدHyperTransport را معرفی کرد. نسخه‌های مختلف پردازنده‌های ۶۴بیتی ای‌ام‌دی با نام‌هایClawhammer وNewcastle برای کاربران عادی، Sledghammer برای کاربران حرفه‌ای وOpteron برای نصب در سرورها معرفی شدند.

پیشرفت‌های بعدی AMDدر پردازنده‌های ۶۴بیتی، با معرفی فرآیند جدید تولید ترانزیستورهای ۹۰نانومتری همراه بود. آنها با استفاده از این روش جدید، نمونه‌های پیشرفته‌ی K8را با نام‌های Venice، San Diego، Winchester، Orleansو Limaرا به بازار عرضه کردند. این محصولات در خلال سال‌های ۲۰۰۴تا ۲۰۰۷به بازار عرضه شدند.

 K10 خانواده‌ی بعدی محصولات ای‌ام‌دی بود که در سال ۲۰۰۷معرفی شد. سومین نسل از پردازنده‌های اپترون این شرکت با معماری جدید عرضه شدند و پس از آن نیز سریPhenom برای کامپیوترهای دسکتاپ عرضه شد. پردازنده‌هایK10 در نسخه‌های دوهسته‌ای، سه‌هسته‌ای و چهار هسته‌ای عرضه شدند. فناوری معرفی شده برای تولید این محصولات، فناوری ۶۵نانومتری بود که با وجود پیشرفت‌های زیاد، نمی‌توانست با نسخه‌های کوچک ۴۵نانومتری اینتل رقابت کند.

ای‌ام‌دی در سال ۲۰۰۹فناوری ۴۵نانومتری را به خط تولید خود اضافه کرد. این فناوری با کد Dragonمعرفی شد و Phenom IIبه‌عنوان اولین محصول آن به بازار عرضه شد. رقبای تولیدی توسط اینتل در این بخش بازار، سری Core 2 Quadبودند که محصولات ای‌ام‌دی به دلایل مختلف توانایی رقابت با آنها را نداشتند.

خرید شرکتATI و بخش پردازنده‌های گرافیکی

 شرکت آمریکایی ای‌ام دی در ۲۴جولای سال ۲۰۰۶به‌طور رسمی اعلام کرد که شرکت تولیدکننده‌ی پردازنده‌ی گرافیکی ATIرا به مبلغ ۵.۴میلیارد دلار تصاحب کرده است. این مبلغ به‌صورت ۴.۳میلیارد دلار نقد و ۵۸میلیون سهم از AMDبه این شرکت کانادایی پرداخت شد. چهار سال بعد ای‌ام‌دی اعلام کرد که برند ATIرا از محصولات گرافیکی خود حدف خواهد کرد.

برند ATIکه به‌مرور از محصولات گرافیکی AMDحذف شد

در سال ۲۰۰۸، تغییراتی در ای‌ام‌دی اجرا شد و این شرکت با سازمان سرمایه‌گذاریAdvance Technology Investment از ابوذبی همکار شد. همکاری این دو شرکت با یکدیگر و همچنین اسپین‌آف کردن فرآیندهای تولیدAMD، سرمایه‌ی مناسبی را به سمت این شرکت سرازیر کرد که امکان تمرکز کامل روی صنعت پردازنده را به آنها می‌داد. ای‌ام‌دی با این تصمیم بخش ساخت محصولات خود را به شرکت اماراتی اهدا کرد و از آن به بعد تنها طراحی محصولات را انجام می‌دهد. پس از مدتی سامسونگ وTSMC نیز به‌عنوان سازندگان پردازنده‌هایAMD معرفی شدند تا این شرکت ریسک وابستگی به یک شرکت تولیدی را تا حد امکان کاهش دهد.

پس از خرید شرکت کانادایی ATI، فرآیندی با نام Fusionدر بین محصولات AMDرواج یافت. تمرکز اصلی این فرآیند روی بکپارچه کردن CPUو GPUدر سیستم‌ها بود تا با حذف برخی از قطعات مادربورد، سرعت برخی پردازش‌ها افزایش یافته و محاسباتی که پردازنده‌ی گرافیکی بهتر از عهده‌ی آنها بر می‌آمد، به این واحد ارسال شوند. فیوژن بعدا با نام رسمی APUیا Accelerated Processing Unitبه کار خود ادامه داد.

اولین محصولAMD در بخشAPU که برای لپتاپ‌ها عرضه شد، Liano نام داشت. این محصول با ترکیب بخش‌های پردازنده‌ی مرکزی و پردازنده‌ی گرافیکی و استفاده از پردازنده‌یPhenom II تولید شد. مشکلات تولید این محصول باعث شد تا شرکت آمریکایی با کاهش درآمد شدیدی مواجه شود.

اولین محصول نوآورانه‌ی ATIدر دل شرکت ای‌ام‌دی، ریزمعماری TeraScaleبود. این معماری از مدل سایه‌زنی یکپارچه استفاده می‌کرد. این فناوری ابتدا برای بخشی از پردازنده‌ی گرافیکی کنسول XBOX 360مورد استفاده قرار گرفت و در سال‌های بعدی برای کارت گرافیک‌های برند رادئون اچ‌دی ۲۰۰۰به‌کار گرفته شد.

نسل جدید محصولاتAMD در بخشAPU

در سال ۲۰۰۹، ای‌ام‌دی بخش‌های گرافیک و پردازنده‌ی گرافیکی خود را منسجم کرد تا بخشAPU قدرت بیشتری داشته باشد. در سال ۲۰۱۱، فناوری ترااسکیل بازنشسته شده وgcn با قدرت پردازشی بیشتر معرفی شد. اولین محصول فناوری جدید، HD7970 نام داشت و پس از آن تاکنون پنج نسل از پردازنده‌های گرافیکی با استفاده از این فناوری تولید شده‌اند.

در سال ۲۰۱۵بار دیگر بخش گرافیکی AMDبه زیرمجموعه‌ای مستقل تحت عنوان رادئون تکنولوژی گروپ (RTG) تبدیل شد. این جداسازی، استقلال کاملی در زمینه‌‌ی ساخت و بازاریابی محصول به بخش گرافیکی این شرکت داد. نوآوری‌های بخش جدید نیز تحت نام‌های Polarisو Vegaدر سال‌های ۲۰۱۶و ۲۰۱۷معرفی شدند.

یکی از اقدامات مثبت ای‌ام‌دی در دهه ی ۲۰۲۰، اقدام به طراحی و ساخت محصولات شخصی‌سازی شده برای دیگر شرکت‌ها هست. این شرکت در سال ۲۰۱۲اعلام کرد که مشتریان مختلف می‌توانند علاوه بر انتخاب محصولات انحصاری، با مهندسین ایام‌دی همکاری کرده و محصولاتی منطبق با نیازهای خود طراحی و تولید کنند. نتیجه‌ی این طرح جدید، تولید APUبرای کنسول‌های بازی پلی استیشن ۴، ایکس باکس وان، پلی استیشن ۴پرو، ایکس باکس وان اس و ایکس باکس وان ایکس بود. حتی رقیب قدیمی نیز در سال ۲۰۱۷از این امکان استفاده کرد و اعلام کرد که در حال توسعه‌ی پکیجی متشکل از پردازنده‌ی اینتل کور، پردازنده‌ی گرافیکی رادئون شرکت AMDو یک حاظفه با پهنای باند زیاد است.

برند رادئون، هویت ای‌ام‌دی در محصولات گرافیکی و حافظه

نکته‌ی دیگر در مورد برند رادئون، استفاده از آن برای تولید حافظه‌های رم و همچنین حافظه‌هایSSD است. ای‌ام‌دی فروش حافظه‌های رم تحت این برند را در سال ۲۰۱۱و با فروش رم‌هایDDR3 شروع کرد. این حافظه‌ها توسط شرکت‌های پاتریوت و ویژن‌تک ساخته شده و توسطAMD به فروش می‌رسند. حافظه‌هایSSD برند رادئون نیز در سال ۲۰۱۴معرفی شدند. این حافظه‌ها توسط شرکتOCZ ساخته شده و حافظه‌هایی تا ۳۸۰گیگابایت داشتند. نسل بعدی این حافظه‌ها نیز با فناوریM.2/NVMe در سال ۲۰۱۶ساخته و به بازار عرضه شدند که حافظه‌هایی تا ۹۶۰گیگابایت داشتند.

سال های اخیر و معماری‌ها و محصولات پیشرفته AMD

پردازنده‌های FXتولید شده با معماری بولدوزر

یکی از نوآوری‌های AMDدر تولید پردازنده، طراحی بولدوزر  (Bulldozer) است. این نام برای معماری پردازنده‌های سرور و کامپیوترهای خانگی انتخاب شده و در اولین محصول آن تحت عنوان AMD FXدر سال ۲۰۱۱به بازار عرضه شد. این معماری از پایه طراحی شده و نمی‌توان آن را به‌عنوان بهبود طراحی‌های قبلی دسته‌بندی کرد. به‌هرحال باوجود تمام مانورهای شرکت روی قدرت بالای این طراحی، بنچمارک‌های آن اصلا نتایج قابل قبولی نداشتند و حتی از محصولات K10خود این شرکت نیز ضعیف‌تر بودند.

پس از بولدوزر، نوبت به معماریPiledriver رسید که در سال ۲۰۱۲، معماری قدیمی را منسوخ کرد. پس از نیز معماریSteamroller معرفی شد که در سال ۲۰۱۳برای محصولاتAPU این شرکت مورد استفاده قرار گرفت. تمرکز اصلی این معماری، افزایش قدرت پردازش موازی بود. آخرین نسل از معماری‌های سری بولدوزی، Excavator است که در سال ۲۰۱۵معرفی شد. این معماری به‌منظور افزایش بهره‌وری انرژی مصرفی پردازنده طراحی شد.

از دیگر معماری‌های ای‌ام‌دی که در سال‌های اخیر عرضه شده‌اند، می‌توان بهBobcat و نسل بعدی آن یعنیJaguar اشاره کرد. این دو معماری با تمرکز بر کاهش مصرف و افزایش بهره‌وری پردازنده‌های طراحی شدند. APUهای مورد استفاده در کنسول‌های بازی، همگی از این معماری استفاده می‌کنند.

شرکت ای‌ام‌دی در سال ۲۰۱۲مشغول به تولید اولین محصولات بر پایه‌ی معماری آرم (ARM) شد. تمرکز این شرکت روی تولید محصولات شخصی‌سازی شده و همچنین پردازنده‌های سرور با استفاده از این معماری بود. اولین محصول این معماری نیز با نام A1100در سال ۲۰۱۴معرفی شد.

استفاده‌ی AMDاز معماری ARM

پردازنده‌های اپیک و رایزن

آخرین سنگر رقابتی AMDبا اینتل در سال‌های اخیر بنا شده است. پردازنده‌های اپیک و رایزن دو گروه اصلی پردازنده‌های این شرکت را از سال ۲۰۱۷تشکیل می‌دهند و هر دو از معماری Zenاستفاده می‌کنند. در مارس سال ۲۰۱۷، شرکت ای ام دی اعلام کرد که قصد دارد پردازنده‌های مخصوص سرور را بر پایه‌ی معماری Zenبه بازار عرضه کند. این محصولات ابتدا با کد Naplesمعرفی شدند اما در نهایت، اولین پردازنده از این سری با نام Epyc 7000در ژوئن آن سال به بازار عرضه شد.

اولین بازخودرها نسبت به محصولات اپیک مثبت بود. این پردازنده‌ها در بخش‌هایی که هسته‌ها توانایی فعالیت مستقل داشتند، پردازنده‌های اینتل را شکست می‌دهند و در وظایفی با قدرت پردازش بالا مانند ابرداده‌ها، عملکرد فوق‌العاده‌ای دارند. تنها سنگر پیروز اینتل در این میدان، وظایف مربوط به مراکز داده است که محصولات سری زئون آنها، در این بخش عملکرد بهتری دارند. نکته‌ی قابل توجه این که در فوریه‌ی سال ۲۰۱۸، ای‌ام‌دی نسخه‌های امبدد این پردازنده‌ها را با نام EPYC 3000به بازار معرفی کرد.

رایزن، ناجی ای‌ام‌دی در رقابت با اینتل

معماری Zenکه پس از شکست بولدوزر به عنوان سلاح کارآمد ای‌ام‌دی شناخته می‌شود، در پردازنده‌های مخصوص کاربران عادی نیز استفاده شده است. این پردازنده‌ها با نام تجاری رایزن عرضه می‌شوند و بار دیگر AMDرا به بازار کامپیوترهای شخصی حرفه‌ای بازگردانده‌اند. آمارها نشان می‌دهد سهم ای‌ام‌دی از بازار پردازنده‌ها، پس از عرضه‌ی سری رایزن با رشد قابل توجهی همراه بوده است.برند رایزن به قدری برای ای‌ام‌دی خوش یمن بوده که مدیرعامل کنونی این شرکت یعنی لیسا سو در مارس سال ۲۰۱۷خبر از استفاده از این نام در محصولاتAPU داد. پیش از آن محصولاتAPU نامی متفاوت ازCPUها داشتند اما از این پس برندRyzen mobile برای آنها استفاده خواهد شد. تکیه‌ی ای‌ام‌دی بر معماریZen به حدی بود که نسخه‌ای بهبودیافته از آن با نام+Zen در آوریل ۲۰۱۸معرفی شد و اولین محصولات بر پایه‌ی آن نیز در همان ماه به بازار عرضه شدند.

رقابت با اینتل و چالش‌های حقوقی

رقابت میان دو غول پردازنده‌ی جهان از ابتدای تاسیس شرکت AMDوجود داشته است. این دو شرکت آمریکایی در دوره‌های زمانی مختلف انواع شکایت‌ها را از یکدیگر داشته‌اند و جرائم سنگینی را به هم تحمیل کرده‌اند. البته به‌نظر می‌رسد در سال‌های اخیر این دعاوی حقوقی کمتر شده و دو شرکت همکاری را به رقابت حقوقی ترجیح داده باشند.

 اولین دعوای حقوقی میان اینتل و ای‌ام‌دی به سال ۱۹۸۶باز می‌گردد که اینتل، قرارداد با رقیب خود برای تولید چیپست‌های کامپیوترهای آی‌بی‌ام را نقض کرد. طرف دیگر قرارداد یعنی ای‌ام‌دی این بدقولی را در سال ۱۹۸۷به داور قرارداد اعلام کرد و در سال ۱۹۹۲، رای به نفع ای‌ام‌دی صادر شد. اینتل رای صادره را رد کرد و در نهایت، دادگاه عالی کالفیرنیا وارد این شکایت شد و در سال ۱۹۹۴، رای را به سود ای‌ام‌دی صادر کرد.

شکایت بعدی از طرف اینتل و مربوط به نقض حق کپی‌رایت استفاده از مایکروکد ۲۸۷بود. این شکایت در سال ۱۹۹۰مطرح شد و بار دیگر دادگاه رای را به سود ای‌ام‌دی صادر کرد. در سال ۱۹۹۷نیز اینتل شکایتی مبنی بر سوء استفاده از برند MMXعلیه AMDو شرکت Cyrixتنظیم کرد که در نهایت این برند به نام اینتل ثبت شد اما این شرکت اجازه‌ی استفاده از آن را نیز به رقیب خود داد.

اینتل و ای‌ام‌دی، رقبای قدیمی و شرکای جدید

دعواهای حقوقی این دو شرکت محدود به دادگاه‌های آمریکا نبوده است. در سال ۲۰۰۵، کمیسیون تجارت فدرال ژاپن، اینتل را در جرائم متعددی گناهکار خواند. تحقیقات این کمیسیون به‌خاطر شکایت ای‌ام‌دی از این شرکت به خاطر سوء استفاده از موقعیت تجاری به جریان افتاده بود. شکایتی مشابه نیز در همان زمان در دادگاه منطقه‌ای دلاور در آمریکا به جریان افتاد. در نهایت اینتل به خاطر استفاده از تخفیف‌های ناعادلانه، تهدیدات و تمامی اقداماتی که منجر به فروش پایین پردازنده‌های AMDشدند، محکوم شد. در این پرونده‌ی بزرگ، شرکت‌های متعددی همچون ایسر، دل، لنوو، اچ‌پی و توشیبا به‌عنوان شاهد حضور داشتند.

آخرین پرونده‌ی حقوقی میان این دو شرکت بزرگ تولیدکننده‌ی پردازنده، مربوط به سال ۲۰۰۹است که هر دو شرکت، تفاهم‌نامه‌ای با هدف انتفال فناوری و پتنت بین یکدیگر امضا کردند. طبق این تفاهم‌نامه‌ی پنج ساله، اینتل مبلغ ۱.۲۵میلیارد دلار به AMDپرداخت کرد تا علاوه بر تبادل پتنت، تمامی دعاوی حقوقی قبلی میان این دو شرکت نیز لغو شود.

دفتر سابق ATIکه به یکی از مراکز مدیریتی AMDتبدیل شده است

به‌هرحال ای‌ام‌دی در طی نیم قرن فعالیت خود، همیشه به‌عنوان رقیبی جدی برای اینتل در بازار حضور داشته است. در مدت زمان کوتاهی در ابتدای دهه‌ی ۲۰۲۰، این شرکت سهم زیادی از بازار را به خاطر فناوری ضعیف معروف به بولدوزر از دست داد و بسیاری از مدیران اصلی،AMD را ترک کردند. اما در سال‌های بعد با تغییرات ایجاد شده خصوصا در بخش مهندسی، فناوری‌های جدید به محصولات این شرکت اضافه شدند و بار دیگر، ای‌ام‌دی خود را نزدیک به اینتل می بیند.

شرکت AMDدر حال حاضر حدود ۸۹۰۰کارمند دارد و دفتر اصلی آن در سانتا کلارا کالیفرنیا استو مدیرعامل کنونی، لیسا لو است و جان ادوارد کالدول به‌عنوان رئیس هیات مدیره در این شرکت مشغول به کار است. آخرین آمارهای مالی منتشر شده از AMD، درآمد این شرکت را در سال ۲۰۱۷، حدود ۵.۳۳میلیارد دلار گزارش کرده‌اند.

منبع : برگرفته از سایت زومیت